KAVRAM TÜRLERİ

Kavram Türleri

     Merhabalar.. Bu yayınımda kavram ve kavram türlerine değineceğim.
     Kavram, nesnelerin insan beynindeki yansıma biçimi, herhangi bir nesnenin zihindeki tasarımıdır. Doğrudan ya da dolaylı, her kavram nesnel bir gerçekliğe denk gelir.
     Kavramın bir nesneye ilişkin özel nitelikler değil genel nitelikler taşır. Örneğin, çocukken evde beslediğimiz tavşanı düşünmemiz, onu rengiyle, duruşuyla, görünüşüyle zihnimizde canlandırmamız bir imgedir. Ama "tavşan" kavramı geneldir ve içine tüm tavşanlar girer.
   
Kavram Çeşitleri

• Soyut ve Somut Kavramlar
• Nesnel ve İlişkisel Kavramlar
• Üst, Alt ve Bağlantılı Kavramlar
• Kendiliğinden ve Kendiliğinden Olmayan Kavramlar
• Günlük ve Bilimsel Kavramlar

Somut Kavramlar: Beş duyu organı ile algılanabilen kavramlardır.
Örneğin; ağaç, araba, telefon vb.

Soyut Kavramlar: Benzer özellikleri düşünsel ya da tanımsal nitelik gösteren kavramlardır.
Örneğin; mutluluk, sevgi, biliş vb.

Nesnel Kavramlar: İnsanların kendi çevrelerinde bulunan fiziksel varlık ya da nesneleri sınıflamada kullanılan kavramlardır.
Örneğin; araba, pizza vb.

İlişkisel Kavramlar: Nesnel kavramlar arasındaki ilişkiyi betimlemek üzere kullanılan ve çoğunlukla sözel bilgilerden oluşan önermelere verilen isimdir.
Örneğin; sürtünme, ivme, elektriksel alan vb.

Üst, Alt ve Bağlantılı Kavramlar: Kavramlar kendi içlerinde aşamalı bir yapıya sahiptir ve aslında bir kavram birçok şeyin ortak adı olabilmekle beraber kendisi de başka kavramların parçası olabilir.
     Kavram yapılanması içinde en tepede olan ve en geniş kapsamlılığı gösteren kavrama üst kavram adı verilir. Üst kavramların küçük bir bölümünü ya da özel parçasını oluşturan bir alt düzey kavramlara da alt kavram adı verilir.
Örneğin; kavram haritaları, zihin haritaları vb.

Kendiliğinden Oluşan Kavramlar: Çocukların düşünme özelliklerini doğrudan yansıtan kavramlara denir.(Piaget)
Örneğin; çocuğun kuşu görünce "cik, cik" demesi.

Kendiliğinden Olmayan Kavramlar: Çocukların, genellikle yetişkinlerin istediği doğrultuda sergilediği düşünce biçimini gösteren kavramlara denir.
Örneğin; Bir buçuk yaşındaki çocuğuna tuvalet eğitimini öğretmek isteyen bir annenin çocuğunun tuvalet ihtiyacı geldiğinde kendisine dile getirmesini istemesi.

Günlük Kavramlar: Günlük bağlamda gelişen, çocukların okul dışında yetişkinler ile etkileşimi sonucu oluşan kavramlardır. Bu kavramlar çocuğun kendi kafasında biçimlenir, başkaları tarafından amaçlı biçimde öğretilmez.
Örneğin; Babanın çocuğundan saat 21:00 da eve gelmesini istemesi, çocuğunda o saatten önce evde olması.

Bilimsel Kavramlar: Belirli bir bilim dalıyla ilişkili olarak okulda öğretilir. Bu kavramlar; uygun biçimde tanımlanır, sistematik yönden aşamalı bir yapı içindedir, mantıksal düzenleme içinde sunulur ve sözel olarak kapsamlı biçimde tanımlanabilir.
Örneğin; Çocuğun resim dersinde öğrendiği renkleri gökkuşağında tanımlayabilir.

Kaynakça:
http://ain2004.tripod.com/Kavram_terim.pdf
http://ogta.net/lesson/strateji-sunum