AÇIK BELLEK
Merhabalar.. Bu yayınımda uzun süreli bellek türünden olan açık belleği anlatacağım.
Açık bellek diğer adıyla bildirimsel bellek, sözel bileşenleri bulunan ve bilinç düzeyindeki genel bilgileri, geçmiş olayları, kişisel yaşantıları içeren; anımsanabilir şeylere ilişkin bellektir.
Açık bellek bilginin içeriği ve hatırlanış biçimi (hatta depolandığı yer) açısından ikiye ayrılır.
1) Öyküsel (Episodik veya Otobiyografik) Bellek
2) Anlamsal (Semantik) Bellek
1) Öyküsel (Olaysal) Bellek
Öyküsel Bellek, geçmiş kişisel yaşantıyı içerir, geri getirilmesi, hatırlanması bilinçlidir. Öyküsel belleğin bir özelliği, anının kaydedildiği mekanın ve zamanın genellikle bilinmesidir; “Geçen Ağustos ayında, bir Pazar günü, Büyükada’da...” diye hatırlanabilir.
Bu öyküsel, kişisel anılarımızın, çeşitli sinir hücreleri arasında yaygın şebekeler oluşturarak kaydolduğu ileri sürülür. Ne kadar anımız varsa o kadar da anı şebekemiz vardır; bu şebekeler birbiri ile ilişkili örüntüler oluştururlar.
Öyküsel bellek şebekeleri arka beyin bölgelerinin çok modaliteli asosyasyon kortekslerinde kayıtlı bulunur. Öyküsel anılarımız için “hatırlama” kelimesi kullanılır.
2) Anlamsal Bellek
Anlamsal bellek zihnimizde sözel olarak kodlanmış verileri saklar. Kişisel yaşantılardan bağımsız bir şekilde, genel dünya bilgisinden oluşur. Genellikle zaman ve mekan bilgisini içermez. Arslanların ve atların saçına “yele” dendiğini, İngiltere’nin başkentinin Londra olduğunu, yeşil bitkilerde klorofilin bulunduğunu, havadan alınan karbondioksidin oksijene çevrildiğini, Gandi'nin kim olduğunu ilk defa nerede, ne zaman, nasıl öğrendiğimizi genellikle hatırlamayız.
Anlamsal bilgilerimiz için “bilme” kelimesi kullanılır. Anlamsal belleğin, genel dünya bilgilerinin ön temporal bölgelerde kayıtlı olduğu bilinmektedir. Genel kültür, kurallar, kavramlar, genellemeler bu bellektedir.
Özetle;
Açık bellek ikiye ayrılır: öyküsel ve anlamsal.
Öyküsel (olaylarla ilgili) bellek; uzay-zaman, aksiyonlar ve aktörlerden oluşur. Kişisel olarak yaşanmış; uzay-yer ve zaman bağlı olay ve geçişleri kapsar. Örneğin, bu sabah kahvaltıda neler yediğinizi ve geçen yılki tatil anılarınızı bu bellek saklar.
Semantik bellek; öğrenilmiş sözcük bilgilerini saklar. Geçen yıl Bodrum’da yapılan tatilin ayrıntıları epizodik bellekle ilgiliyken, “Bodrum” kelimesinin ne olduğunu saklayan semantik bellektir.
Kaynakça:
http://noropsikoloji.org/?p=552
http://www.evrenindili.com/component/content/article/79-hayvanbilinci/608-bellek-ve-bellek-tipleri?directory=194
https://tr.wikipedia.org/wiki/Semantik_haf%C4%B1za
http://www.bilimist.com/blog-53/epizodik-bellek-semantik-bellek-ya-da-anlamsal-bellek-nedir-hafiza-guclendirmek-icin-ne-yapmali.html
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder